Đề khảo sát, đánh giá chất lượng giáo dục môn Ngữ văn Lớp 12 - Năm học 2022-2023 - Sở GD và ĐT Ninh Bình (Có đáp án)

Nội dung text: Đề khảo sát, đánh giá chất lượng giáo dục môn Ngữ văn Lớp 12 - Năm học 2022-2023 - Sở GD và ĐT Ninh Bình (Có đáp án)

1. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỀ KHẢO SÁT, ĐÁNH GIÁ TỈNH NINH BÌNH CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC LỚP 12 THPT, GDTX NĂM HỌC 2022-2023 ĐỀ THI CHÍNH THỨC Bài thi: Ngữ văn (Đề thi có 02 trang) Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian phát đề Họ, tên thí sinh: Số báo danh: I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc ngữ liệu sau: Bớt đi một chút ồn ào Cho lòng thư thái như vào chùa thiêng Bớt đi một chút của riêng Cho giàu ân nghĩa thiêng liêng ở đời Bớt đi chút lửa, cơm sôi Cho tình chồng vợ suốt đời yên vui Bớt đi tham vọng nhẹ người Năm dài tháng rộng cuộc đời nhẹ tênh Ngại cho sóng gió nổi nênh Bớt đi giận dỗi thác ghềnh phải lui Bớt buồn để cộng thêm vui Dao cau mắt ướt giếng trời long lanh Chắt chiu ngày tháng dụm dành Thêm hoa thêm nụ bớt cành lắm gai Bớt đi thù hận oan sai Mưa dông rồi tạnh, nắng mai bên thềm. (Bớt đi, Đặng Cương Lăng , Người Hà Nội, NXB Lao Động, 2010, tr.164) Thực hiện các yêu cầu: Câu 1: Theo nhà thơ, trong cuộc sống, mỗi người khi biết “bớt đi” thì sẽ có được những điều gì? Câu 2: Chỉ ra biện pháp tu từ được sử dụng trong hai câu thơ: Bớt đi thù hận oan sai Mưa dông rồi tạnh, nắng mai bên thềm. Câu 3: Anh/Chị hiểu như thế nào về lời khuyên trong hai câu thơ sau: Bớt đi một chút của riêng Cho giàu ân nghĩa thiêng liêng ở đời Câu 4: Theo anh/chị, vì sao tác giả lại khẳng định: Bớt đi tham vọng nhẹ người ? II. LÀM VĂN (7,0 điểm) Câu 1 (2,0 điểm): Hãy viết một đoạn văn ngắn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về sự nguy hại của lối sống chạy theo những giá trị ảo của một bộ phận giới trẻ hiện nay. Trang 1
2. SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HƯỚNG DẪN CHẤM TỈNH NINH BÌNH ĐỀ KHẢO SÁT, ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG GIÁO DỤC LỚP 12 THPT, GDTX NĂM HỌC 2022-2023 Môn: Ngữ văn (Hướng dẫn chấm này gồm 04 trang) Phần Câu Nội dung Điểm I ĐỌC HIỂU 3,0 - Theo nhà thơ, trong cuộc sống, mỗi người khi biết “bớt đi” thì sẽ có được: 0,75 Lòng thư thái; ân nghĩa; tình chồng vợ suốt đời yên vui; cuộc đời nhẹ tênh; sóng gió, thác ghềnh phải lui; thêm hoa, thêm nụ, bớt cành lắm gai. (Hoặc diễn đạt theo cách khác: Theo nhà thơ, trong cuộc sống, mỗi người khi 1 biết “bớt đi” thì sẽ có được: Sự thanh thản, cuộc sống ấm êm, hạnh phúc, vượt (0,75 qua được mọi khó khăn, lạc quan yêu đời ) điểm) - Học sinh trả lời bằng lời nhận xét khái quát hoặc ghi theo những ý lẩy trong bài thơ từ 03 ý trở lên: 0,75 điểm. - Học sinh trả lời được 02 ý: 0,5 điểm. - Học sinh không trả lời: không cho điểm. Biện pháp tu từ được sử dụng trong câu thơ: - Ẩn dụ: 0,75 2 + Mưa dông : những đau khổ, bất hạnh (0,75 + Nắng mai : niềm vui, niềm hạnh phúc điểm) - Học sinh trả lời như đáp án : 0,75 điểm. - Học sinh trả lời tên biện pháp tu từ mà không chỉ ra cụ thể: 0,5 điểm. - Học sinh không trả lời/trả lời sai: không cho điểm Lời khuyên trong hai câu thơ Bớt đi một chút của riêng/Cho giàu ân nghĩa thiêng liêng ở đời được hiểu là: - Của riêng : (phần cá nhân) chỉ sự ích kỉ, lối sống vì quyền lợi cá nhân. - Hai câu thơ đã khẳng định: 1,0 + Mỗi người đừng nên quá tham lam, ích kỉ, chỉ biết đến quyền lợi của cá nhân. 3 + Hãy biết trao yêu thương, trân trọng tình nghĩa. (1,0 -> góp phần xây dựng lối sống và những mối quan hệ tốt đẹp. điểm) - Học sinh trả lời đủ ý: 1,0 điểm. - Học sinh trả lời ý nghĩa hai câu thơ nhưng không có phần giải thích từ: 0,75 điểm. - Học sinh giải thích và trả lời được 1 ý trong phần ý nghĩa : 0,5 điểm. - Học sinh trả lời không rõ ý, chung chung, dài dòng: 0,25 điểm. - Học sinh không trả lời/trả lời sai: không cho điểm (Học sinh có nhiều cách diễn đạt khác nhau, cần đảm bảo ý cơ bản) - Học sinh trả lời theo quan điểm cá nhân, chấp nhận các cách diễn đạt khác nhau, cần đảm bảo hợp lí và thuyết phục. -Một số gợi ý: 4 Bớt đi tham vọng nhẹ người, vì: (0,5 0,5 + Tham vọng là những ước muốn mà con người đề ra và hướng tới thực hiện trong điểm) cuộc sống. Nhưng khi tham vọng càng lớn thì áp lực cuộc sống đối với con người càng nặng. Đôi khi con người sẽ bất chấp mọi giá để thực hiện cho bằng được (sẵn sàng trà đạp lên danh dự, nhân phẩm .)-> đánh mất chính mình.
3. 3 Học sinh có những suy nghĩ, cách nhìn riêng, mới mẻ về vấn đề nghị luận; có sáng tạo trong viết câu, dựng đoạn, lời văn sinh động, hấp dẫn. Đáp ứng được một trong hai yêu cầu: 0,25 điểm. 2 Phân tích màn đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Đế Thích để thấy được cái giá (5,0 Trương Ba phải trả cho sự tồn tại của mình. điểm) a. Đảm bảo cấu trúc bài nghị luận Mở bài nêu được vấn đề, Thân bài triển khai được vấn đề, Kết bài khái quát 0,25 được vấn đề. b. Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Cái giá mà Trương Ba phải trả cho sự tồn tại của mình qua màn đối thoại giữa 0,25 Trương Ba và Xác hàng thịt. - Học sinh xác định đúng vấn đề cần nghị luận: 0,25 điểm. - Học sinh xác định sai/thiếu vấn đề nghị luận: không cho điểm. c. Triển khai vấn đề nghị luận thành các luận điểm Học sinh có thể triển khai theo nhiều cách, nhưng cần vận dụng tốt các thao tác lập luận, kết hợp chặt chẽ giữa lí lẽ và dẫn chứng; đảm bảo các yêu cầu sau: * Giới thiệu tác giả, tác phẩm, vấn đề cần nghị luận 0,5 * Giải thích 0,5 - Hoàn cảnh của câu nói: do sự tắc trách của quan thiên đình, Trương Ba chưa đến số chết mà phải chết, Đế Thích hoá phép cho Trương Ba sống lại trong thân xác anh hàng thịt. Tuy nhiên, sau một thời gian sống nương nhờ trong thân xác hàng thịt, Trương Ba đau đớn nhận ra cái giá rất đắt phải trả cho sự tồn tại này. - Cái giá phải trả: là những điều Trương Ba phải chấp nhận đánh đổi để có được sự sống. Hướng dẫn chấm: - Học sinh làm đủ cả hai ý trên hoặc có cách diễn đạt tương đương: 0,5 điểm - Học sinh làm được 1 trong hai ý trên hoặc có cách diễn đạt tương đương: 0,25 điểm * Phân tích màn đối thoại giữa Hồn Trương Ba với Xác hàng thịt để thấy được 2,0 cái giá mà Trương Ba phải trả cho sự tồn tại của mình. - Mở đầu cuộc đối thoại: + Trương Ba khẳng định mình vẫn có một đời sống riêng: nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn. + Giọng điệu: Cao giọng chê bai thân xác hàng thịt âm u, đui mù, không có tiếng nói, không có cảm xúc . -> Trương Ba ảo tưởng về chính mình, chưa nhận ra sự tha hoá của bản thân - Trong quá trình đối thoại: + Xác hàng thịt đưa ra những lỹ lẽ, dẫn chứng cho sự tha hoá của linh hồn Trương Ba; giọng điệu: khiêu khích, chế giễu. + Trương Ba dần nhận ra những cái giá phải trả của bản thân: ++ Không còn được sống với thân xác của mình (nhẹ nhàng, khéo léo ) -> phải mang thân xác hàng thịt (thô lỗ, kềnh càng) ++ Đánh mất mình trong tâm hồn, lối sống (thể hiện ở thói quen ăn uống, cách cư xử tàn bạo và lối sống giả dối – “trò chơi tâm hồn”). - Kết quả của cuộc đối thoại: